De laatste jaren duiken steeds meer gevallen van silicose op. Deze aandoening is een vorm van stoflong, en leidt tot ademhalingsproblemen en een verhoogd risico om tuberculose of longkanker te ontwikkelen.
 
Een van de grote oorzaken voor het toenemend aantal gevallen van silicose is de opkomst van composietsteen, een product dat gebruikt wordt voor kunststofbladen in keukens en badkamers. Door het frezen, zagen, boren of slijpen in composietsteen komt kwartsstof vrij. Deze stofdeeltjes liggen aan de basis van silicose. Een nieuw KB moet de opmars van deze vorm van stoflong een halt toeroepen.

Welke maatregelen moet u nemen tegen kwartsstof?

Sinds 17 januari 2020 moeten alle arbeidsmiddelen die gebruikt worden voor het slijpen, boren of bewerken van materiaal dat kwarts bevat, uitgerust zijn met een stofafzuiging of een systeem van watertoevoeging.

Als dat technisch niet mogelijk is, moet iedereen die mogelijk blootgesteld wordt aan kwartsstof een masker met P3-stoffilter dragen. Dat geldt dus niet alleen voor wie de machine bedient, maar ook voor medewerkers die zich in dezelfde ruimte of nabije omgeving bevinden.
Als werkgever bent u verantwoordelijk voor de implementatie van deze nieuwe regels. De inspecteurs van Toezicht op het Welzijn op het Werk zullen in 2020 extra toezien op de correcte naleving ervan.

Wat kunt u doen om uw werknemers te beschermen tegen fijn stof?
Op werkplaatsen waar gezaagd, geboord en geschuurd wordt, wordt de grenswaarde van fijn stof (bijvoorbeeld kwarts, hout en zware metalen) en vezels (bijvoorbeeld asbest en fijne vezels) snel bereikt. Het invoeren van de juiste maatregelen helpt om werknemers minimaal bloot te stellen aan fijn stof, wat hun gezondheid alleen maar ten goede komt.

1. Scherm ruimtes met stof af met zeilen
Het afschermen met zeilen of doeken van werkplaatsen waar fijn stof vrijkomt, zorgt ervoor dat u de verspreiding van fijn stof beperkt. Dit geldt trouwens niet alleen voor bouwwerken met steen en zand; ook sommige metaaldeeltjes en hardhoutstof zijn toxisch. 

2. Gebruik water om stof neer te slaan
Het gebruik van een vernevelingsmachine kan, vooral bij droog en winderig weer, opwaaiend stof doen neerslaan. Extra vochtigheid is vooral nodig ter hoogte van apparaten en machines. Geen actie ondernemen zorgt ervoor dat fijn stof urenlang in de lucht blijft hangen en kan worden ingeademd.
Een alternatief is uw machines uitrusten met een watersuppressiesysteem. Een groot deel van het vrijkomend stof wordt dan neergeslagen in een waterreservoir.

 3. Maak gebruik van bouwstofzuigers
Een bouwstofzuiger zuigt het stof onmiddellijk op, zodat het ná de werken niet meer kan opwaaien. Het verschil met een gewone stofzuiger is dat u hierop ook apparaten zoals een frees- of schuurmachine kunt aansluiten.

 4. Voorzie stofmaskers en -afzuiging
Voorzie voor uw medewerkers stofmaskers die voldoen aan de veiligheidsnormen. Daarnaast kunt u een stofafzuiging aan uw machines bevestigen. Heel vaak zijn maskers en afzuiging aanwezig op de werkvloer, maar worden ze onvoldoende onderhouden of niet correct bewaard. Vergeet ook niet om de filters regelmatig te vervangen, zodat ze perfect blijven functioneren.

 5. Stel een verkeersplan op
Een slimme inrichting van de bedrijfssite verlaagt de uitstoot van fijn stof door voertuigen, en zorgt ervoor dat werfverkeer geen stof doet opwaaien. 
Stel een verkeersplan op waarbij zo weinig mogelijk manoeuvres nodig zijn. Een duidelijke weg aanleggen met grind of metalen platen helpt ook. Daarnaast is een strenge snelheidsbeperking tot 20 km/u noodzakelijk voor een lage concentratie fijn stof.

 6. Informeer uw medewerkers
Het sensibiliseren van medewerkers zorgt ervoor dat iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid opneemt in de strijd tegen fijn stof op de werkplek. Informatiecampagnes, opleiding en training geven uw medewerkers een goed beeld over de gevaren en risico’s en de oplossingen die beschikbaar zijn. Een correct gebruik en onderhoud van machines en apparatuur zorgen ervoor dat stofuitstoot beperkt blijft.